Quyết tâm bảo vệ trọn vẹn chủ quyền quốc gia lãnh thổ, lãnh hải của nhà Nguyễn thể hiện trước hết ở việc đẩy mạnh các hoạ t động thực thi chủ quyền ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa lên đỉnh cao nhất của thời trung đại; đồng thời là các hoạt động kiểm tra, kiểm soát, chống cướp biển, cứu hộ, cứu nạn, chống ngoại xâm bảo vệ chủ quyền quốc gia lãnh thổ, lãnh hải của triều Nguyễn. Tác giả còn đi xa hơn khi đi phân tích, đánh giá những thành công và cả những mặt chưa thành công của công cuộc phòng thủ, bảo vệ chủ quyền và rút ra những bài học có thể vận dụng vào trong công cuộc xây dựng, bảo vệ biển đảo và đất nước hiện nay.